ข้อมูลเบื้องต้น

การสูญเสียฟันในช่องปากมีผลเสียต่างๆตามมามากมาย เช่น มีปัญหาต่อระบบบดเคี้ยว ทำให้การเคี้ยวอาหารไม่มีประสิทธิภาพ การสูญเสียฟันซี่ใดซี่หนึ่งไปนานๆ และมีช่องว่าง จะส่งผลทำให้เกิดการเคลื่อนตัว ฟันมีการล้มเอียงหรือซ้อนเก  จะทำให้มีเศษอาหารอัดติดแน่น ทำความสะอาดยาก เกิดการสะสมเชื้อโรค อาจส่งผลให้เป็นโรคเหงือกและยังทำให้บุคลิกภาพไม่ดีตามไปด้วย ดังนั้นจึงจำเป็นจะต้องใส่ฟันทดแทนซี่ที่หายไป

การใส่ฟันทดแทนมี 3 แบบ

1. ฟันปลอม
2. สะพานฟัน
3. รากเทียม

ฟันปลอม

ฟันปลอม คือ สิ่งประดิษฐ์ที่สร้างขึ้นเลียนแบบฟัน เพื่อใช้ทดแทนฟันธรรมชาติที่หายไป ไม่ว่าจะเป็นฟัน 1 ซี่หรือทั้งปาก

ฟันปลอมมี 3 ชนิด ได้แก่

1) ฐานพลาสติก
2) ฐานโลหะ
3) วัสดุเทอร์โมพลาสติก

ข้อดี

1) ใช้งานง่าย
2) ค่าใช้จ่ายถูกกว่าสะพานฟันและรากเทียม

ข้อเสีย

1) มีข้อจำกัดเรื่องการยึดอยู่
2) มีข้อจำกัดเรื่องการออกเสียง ความถนัดในการพูด
3) มีข้อจำกัดเรื่องการรับรู้รสชาตอาหาร
4) สามารถทำให้สันเหงือกละลายเพิ่มเติมได้ หากมีปัญหาเกี่ยวกับฟันปลอมหลวมหรือกดทับ

สะพานฟัน

เมื่อเรามีฟันที่หายไป จะส่งผลถึงการสื่อสาร การพูด การเคี้ยวอาหารที่เปลี่ยนแปลงไปได้ สะพานฟันถือเป็นหนึ่งในทางเลือกในการรักษาเพื่อทดแทนฟันที่หายไป โดยสะพานฟันจะเป็นเสมือนสะพานที่เชื่อมต่อระหว่างฟันซี่ข้างเคียงที่อยู่ข้างๆช่องว่างที่ฟันหายไป ช่วยเติมเต็มและทดแทนฟันที่หายไป ช่วยเสริมสร้างรอยยิ้มตามธรรมชาติ ช่วยให้สามารถเคี้ยวอาหาร พูด และวางขากรรไกรได้อย่างถูกต้อง ซึ่งช่วยป้องกันมิให้ฟันซี่อื่นๆเคลื่อนออกจากตำแหน่งหรือล้มลงในช่องฟันหายได้ในอนาคต ฟันซี่ที่ตัวสะพานฟันไปสวมยึดที่อยู่ข้างเคียงช่องว่างจะถูกเรียกว่าฟันหลักและฟันที่ทดแทนจะเรียกว่าฟันตัวลอย (Pontic หรือ ฟันปลอม)

สะพานฟันที่มักใช้บ่อยที่สุดสามประเภท ได้แก่:

1. สะพานฟันแบบธรรมดา เป็นประเภทที่ใช้มากที่สุด โดยมีการยึดฟันทั้งสองข้างของฟันที่หายไป (ฟันหลัก) โดยมีช่องว่าง (Pontic) ระหว่างฟันทั้งสองซี่

2. สะพานฟันแบบมีหลักยึดข้างเดียว จะใช้กรณีที่ไม่มีฟันข้างใดข้างหนึ่งของฟันที่หายไป ฟันหลักจะถูกเตรียมและฟันลอยจะถูกติดเข้าที่ปลายของฟันหลัก การรับแรงของฟันหลักในสะพานฟันประเภทนี้จะมากกว่าแบบแรก มีผลต่อความแข็งแรงของตัวฟันหลักในอนาคตได้

3. สะพานฟันแบบแมรี่แลนด์ สะพานฟันแบบนี้จะมีแกนโลหะและมีโลหะหรือพอร์เซเลนลักษณะคล้ายปีกที่ใช้ยึดติดด้านหลังของฟันหลักทั้งสองซี่ สะพานฟันแบบนี้เป็นทางเลือกที่ใช้ทดแทนสะพานฟัน แบบธรรมดา และมักใช้กับบริเวณฟันหน้าเท่านั้น สะพานฟันประเภทนี้มีโอกาสหลุดได้ง่ายกว่าสองแบบแรก

ข้อดีของสะพานฟัน

• ทำได้ง่าย
• ค่ารักษาน้อยกว่ารากเทียม
• ใช้เวลาการรักษาสั้นกว่ารากเทียม

ข้อเสียของสะพานฟัน

• ต้องมีการกรอฟันหลัก ทำให้เสียเนื้อฟัน
• มีการยึดติดกันหลายซี่ถ้าในอนาคตฟันหลักซี่ใดมีปัญหา อาจจำเป็นต้องรื้อทั้งสะพานฟัน

รากเทียม

นอกเหนือจากฟันปลอมและสะพานฟันแล้ว  รากฟันเทียมยังเป็นที่นิยมมากในปัจจุบันในการทดแทนฟันที่หายไป

ข้อดี

1) จะไม่ส่งผลกระทบหรือทำลายฟันที่อยู่ติดกัน
2) รากฟันเทียมจะแยกออกจากฟันธรรมชาติที่อยู่ติดกันเพื่อให้ผู้ป่วยสามารถใช้ไหมขัดฟันและแปรงได้ง่าย

ข้อเสีย

1) ค่าใช้จ่ายสูงกว่าฟันปลอมและสะพานฟัน
2) ระยะเวลาการรักษานานกว่า
3) หากสันกระดูกไม่สมบูรณ์จะมีขั้นตอนและระยะเวลาการรักษาเพิ่มขึ้น
4) คนไข้ที่มีสุขภาพร่างกายไม่แข็งแรง มีโรคประจำตัวบางชนิดจะทำไม่ได้

ประเภทของการปลูกรากเทียม

1) รากเทียมตัวเดียว
2) รากฟันเทียมบางส่วน
3) รากฟันเทียมทั้งปาก